Volkswagen Cross Coupe GTE – zwiastunem nowego amerykańskiego języka designu marki

Pod koniec 2016 roku Volkswagen of America rozpocznie w Chattanooga (Tennessee) produkcję nowego modelu, jednego z najważniejszych dla przedsiębiorstwa od pięćdziesięciu lat: siedmioosobowego SUVa średniej wielkości. Trwa końcowe odliczanie do premiery mierzącego około pięciu metrów (ok. 197 cali), wszechstronnego samochodu. Zwiastunem tego nowego bestsellera jest prezentowany przez Volkswagena podczas North American International Autoshow (NAIAS, 12 – 15 stycznia) w Detroit pięcioosobowy Cross Coupé GTE. Jest to ekskluzywny SUV z układem hybrydowym plug-in, napędem na wszystkie koła z „elektrycznym wałem Kardana”, maksymalną mocą systemową 265 kW/360 KM i zasięgiem 70 MPGe.

Sportowy i oszczędny. Skrót GTE to oznaczenie koncepcji tego Cross Coupé oraz modeli Volkswagena z napędem hybrydowym plug-in. Są to samochody o sportowym charakterze z nowoczesnymi silnikami. Oferują komfort na długich trasach typowy dla Gran Tourismo (GT), a dzięki silnikowi/silnikom elektrycznym i ładowanej zewnętrznie baterii umożliwiają poruszanie się bez emisji szkodliwych substancji. W Europie pierwszy GTE jest już na rynku, drugi stoi w blokach startowych. Prezentowany w Detroit SUV przez 20 mil (32 kilometry) może być samochodem zeroemisyjnym (zasięgi z napędem elektrycznym w USA i Europie nie są identyczne ze względu na odmienne cykle testowe). Wszystkie modele GTE mogą poruszać się w różnych trybach. W przypadku Cross Coupé GTE są to tryby E (elektryczny), GTE, Hybrid, Offroad i Battery Hold/Battery Charge.

Innowacyjne technologie.Cross Coupé GTE jest trzecią wersją studyjną średniej wielkości SUVa, prezentowaną przez Volkswagena przed rozpoczęciem produkcji seryjnej. Wszystkie trzy samochody koncepcyjne – pokazany w Detroit w styczniu 2013 roku CrossBlue, przedstawiony w listopadzie 2013 roku w Los Angeles CrossBlue Coupé oraz wystawiony teraz na NAIAS Cross Coupé GTE – stanowią fragment szerokiego spektrum wariantów SUVów, jakie są możliwe do zrealizowania na bazie modułowej platformy MQB Volkswagena. Celem przyświecającym projektantom przy ich konstruowaniu było stworzenie w niedalekiej przyszłości SUVa przeznaczonego specjalnie na rynek północnoamerykański.

Wymiary. Cross Coupé GTE w kolorze niebieskim Grand Pacific Glacier wygląda jeszcze bardziej wyjątkowo, niż modele studyjne zaprezentowane w 2013 roku. Mimo że wszystkie trzy prototypowe SUVy powstały na bazie DNA designu Volkswagena i w związku z tym wykazują stylistyczne podobieństwa, Cross Coupé GTE różni się wieloma detalami od wcześniejszych wersji i zdecydowanie zmierza w kierunku produkcji seryjnej. Prezentowany w Detroit samochód koncepcyjny ma długość 190,8 cala (4.847 mm) i wysokość 68,3 cala (1.736 mm). Jego szerokość wynosi 79,9 cala (2.030 mm). Klaus Bischoff opisuje nowe auto następująco: „Ten samochód jest niezwykły z każdej perspektywy. Obojętnie, czy wyobrazimy sobie Cross Coupé GTE na Manhattanie, nad Pacyfikiem w Kalifornii czy w Górach Skalistych – zaprojektowany specjalnie dla USA SUV wszędzie będzie prezentował się doskonale”.

Przód nadwozia. W masywnym i ekskluzywnym wyglądzie zewnętrznym dominuje bardzo czysty układ linii. Precyzyjne krawędzie długiej maski wyglądają jak wycięte laserem. Pokrywa komory silnika na środku jest wyższa niż po bokach, a jej tylne zewnętrzne krawędzie przechodzą w masywne błotniki. Dominującą cechą bardzo wysokiego przodu jest osłona chłodnicy. Bardziej niż w poprzednich wersjach, reflektory, kierunkowskazy i osłona chłodnicy stapiają się w jeden moduł stylistyczny. Podstawową konstrukcję osłony chłodnicy stanowią dwie masywne aluminiowe, poziome listwy (od przodu polerowane, od góry szczotkowane). Listwy zwężają się w kierunku podwójnych diodowych reflektorów co sprawia, że ich kształt przypomina skrzydła. Równie atrakcyjną formę, jak osłona chłodnicy, ma dolny wlot powietrza. Na zewnątrz jest on obramowany czarną, błyszczącą listwą, na środku widać element z polerowanego aluminium, którego zbliżony do skrzydła kształt koresponduje z formą listwy osłony chłodnicy.

Efekt „spojrzenia” podwójnych diodowych reflektorów uzyskano między innymi dzięki kompaktowym modułom LED (które w każdym reflektorze stanowią centralny punkt świetlny) oraz umieszczonym na zewnątrz i nad nimi „brwiom”. Zewnętrzne moduły reflektorów są odpowiedzialne za światła mijania, wewnętrzne za światła drogowe. Z pewnością każdy zwróci uwagę na niepowtarzalną grafikę świateł dziennych. Składają się one łącznie z czterech punktów świetlnych podwójnych reflektorów diodowych oraz czterech diodowych „skrzydeł świetlnych”, z których dwa znajdują się na górze w osłonie chłodnicy, a dwa w dolnym wlocie powietrza.

Sylwetka. Przednie, ostre załamanie maski silnika rozpoczyna linię, która rozciąga się po bokach przez przednie błotniki, pod bocznymi szybami i sięga aż do tylnej pokrywy Cross Coupé GTE. Całe nadwozie ma atletyczne proporcje. Przesunięty daleko do tyłu słupek A (i podkreślona w ten sposób długa maska) oraz mocno pochylony słupek C tworzą sylwetkę, która w pełni zdradza sportową ekskluzywność i jednocześnie podkreśla masywność tego dużego SUVa.

Z wizerunkiem tym koresponduje płaszczyzna między wysoką linią okien a nisko umieszczoną linią załamującą światło, tzw. linią charakteru z precyzyjnie zintegrowanymi klamkami drzwi. Linia charakteru przechodzi bezpośrednio w mocno wysunięte na zewnątrz nadkola. Same nadkola podkreślają siłę i wielkość SUVa. W nadkolu po stronie kierowcy znajduje się przyłącze ładowania baterii litowo-jonowej; po drugiej stronie nadwozia w tym samym miejscu znajduje się wlew paliwa. 22-calowe obręcze ze stopu metali lekkich (opony: 285/40) z dziesięcioma połyskującymi ramionami uzupełniają niezwykły wygląd samochodu. W oczy rzucają się także niezwykle krótkie zwisy nadwozia, które gwarantują optymalny kąt najazdowy i zjazdowy w terenie.

Tył nadwozia. Boczna linia charakteru w Cross Coupé GTE przechodzi z tyłu w listwę z polerowanego aluminium. Nad tą listwą umieszczone są diodowe światła tylne w kształcie trapezu. Także z tyłu Cross Coupé GTE nawiązuje do wytycznych północnoamerykańskiego języka designu Volkswagena i także tutaj dominują czyste, poziome linie. W obraz ten harmonijnie wpasowują się tylne światła, wyraźnie poziomy podział pokrywy bagażnika i umieszczone wysoko w sposób charakterystyczny dla SUVów końcówki rur wydechowych, które stanowią element poprzecznej, aluminiowej listwy w zderzaku. Dolną krawędź stanowi umieszczona centralnie osłona podwozia z dyfuzorem.

Równie interesującą formę, jak diodowym reflektorom przednim i światłom dziennym, zespół stylistów Volkswagena nadał diodowym światłom tylnym. Czerwone główne moduły posiadają zróżnicowane osłony (bezbarwne przejrzyste) i obudowy (czarne i chromowane, w obu przypadkach z połyskiem). Nawet zgaszone, tylne światła z wewnętrznymi detalami podejmującymi zewnętrzne kształty modułów świateł, wykazują wyjątkowy, „techniczny” charakter. Po zmroku powstaje wrażenie, jakby pojedyncze segmenty świetlne unosiły się w ciemnej przestrzeni modułów świateł.

Wnętrze Cross Coupé GTE stanowi okno, przez które można zobaczyć przyszły design marki Volkswagen. Odnosi się to nie tylko do wyglądu zewnętrznego, także wnętrze studyjnego modelu pokazuje, jak styliści Volkswagena wyobrażają sobie Midsize-SUVa przyszłości. Wizja ta w żadnym przypadku nie oznacza odejścia od aktualnej stylistyki, lecz jest konsekwentnie udoskonaloną wersją dwóch charakterystycznych cech wnętrza Volkswagenów. Pierwszą cechą jest czysty, poziomy podział architektury wnętrza, szczególnie tablicy rozdzielczej. Drugą cechą charakterystyczną wnętrza każdego Volkswagena jest intuicyjna obsługa i logiczny układ wszystkich elementów i systemów. Te założenia Volkswagen będzie konsekwentnie realizował również w czasach interaktywnych systemów obsługowych i Infotainment. Przykładem może być Cross Coupé GTE: tutaj ostateczne przejście z ery analogowej systemów wyposażenia wnętrza do ery w pełni elektronicznej dokonało się z całkowitym zachowaniem tej zasady. Pozytywnych rezultatów nie sposób nie zauważyć: konsekwentnie poziomy podział deski rozdzielczej tworzy czytelną, przestronną, a jednocześnie dokładnie przemyślaną, nowoczesną atmosferę. Aplikacje utrzymane w błyszczącej czerni z precyzyjnie zintegrowanymi wyświetlaczami i elementami chromowanymi wyglądają, jakby były detalami nowoczesnych modułów ekranów dotykowych, a czysta architektura wzorowana na języku formy niemieckiego Bauhausu tworzy całkowicie nową jakość we wnętrzu samochodu.

Wyraźnie podzielona deska rozdzielcza. Pod przednią szybą we wnętrzu studyjnego auta znajduje się poziomy obszar otoczony granatową skórą Nappa. Ciemnoniebieski odcień skóry (Ing Blue) koresponduje z niebieskim lakierem nadwozia (Grand Pacific Glacier). Po bokach skórzana płaszczyzna przechodzi płynnie w dolne obramowanie bocznych okien, pokryte taką samą skórą. Właściwa płaszczyzna Infotainment i obsługowa rozciąga się jak skrzydło przez całą szerokość Cross Coupé GTE. Dominującymi kolorami i materiałami w tej części wnętrza są polerowane aluminium i błyszcząca pleksi w kolorze czarnym Piano, pokryta powłoką odporną na zadrapania. Po bokach znajdują się poziome wloty powietrza wykonane z polerowanego aluminium. Do umiejscowionego na środku deski rozdzielczej ekranu dotykowego systemu Infotainment o rozmiarze 10,1 cala przylegają z prawej i lewej strony po trzy, umieszczone jeden pod drugim, wloty wentylacji.

Ekran dotykowy systemu Infotainment, umieszczony jest wysoko na desce rozdzielczej. Cały ten obszar charakteryzuje całkowicie nowa architektura, a system Infotainment i deska rozdzielcza optycznie stanowią całość.
Wszystkimi funkcjami steruje się przy użyciu ekranu dotykowego. Kierowca ma do dyspozycji cyfrowy Active Info Display, pozwalający na indywidualne ustawienie wyświetlanych treści.

Poniżej szczegółowe informacje o ekranie dotykowym systemu Infotainment i Active Info Display:

• Ekran dotykowy Infotainment / sterowanie. Korzystając z 10,1-calowego ekranu dotykowego z czujnikami zbliżeniowymi i z funkcją sterowania gestami, kierowca i pasażer mogą zarządzać wszystkimi funkcjami Infotainment i podstawową konfiguracją samochodu. Czujniki zbliżeniowe są znanym już rozwiązaniem, natomiast całkowitą nowością jest funkcja sterowania gestami. Wystarczy na przykład odpowiednio poruszyć palcem w pewnej odległości, by przeglądać listę utworów i wybrać do odtwarzania inną piosenkę.
• Ekran dotykowy Infotainment / grafika. W zależności od profilu jazdy – Snow, Sport, Onroad lub Offroad – zmienia się układ graficzny wyświetlacza. Ponadto dane nawigacji mogą być wyświetlane w formacie dwu- lub trójwymiarowym. W formacie 3D użytkownik ma możliwość skonfigurowania indywidualnej formy prezentacji, mianowicie trzech lub większej ilości płaszczyzn, które unoszą się nad sobą w wirtualnej przestrzeni. Wszystkie pokazują mapę, na której znajduje się samochód, lecz z innymi informacjami. Dla przykładu: na najwyższej płaszczyźnie kierowca ustawił Point-of-Interest, na środkowej płaszczyźnie przedstawione są dane geograficzne, na przykład aktualna wysokość nad poziomem morza; na najniższej płaszczyźnie „Car” wyświetlana jest trasa i pozycja Cross Coupé GTE. Płaszczyzny można dowolnie przesuwać z góry na dół, przy czym indywidualne ustawienia wykonywane są zawsze w płaszczyźnie znajdującej się na wierzchu. Mapa skonfigurowana w 3D może być wyświetlana także w 2D. Informacje odnoszące się do treści system pobiera w zależności od rodzaju z Internetu, przez satelitę lub z nośników danych (oprogramowanie nawigacji). Na ekranie wyświetlane są także dane dotyczące pogody. Kierowca i pasażer mogą wybrać płaszczyzny i informacje także korzystając z funkcji sterowania gestami. Naturalnie możliwe jest również bezpośrednie dotknięcie i przesuwanie okien na ekranie dotykowym.
• Active Info Display. Ten duży, cyfrowy wyświetlacz ma formę klasycznej tuby. Wszystkie wskazania instrumentów generowane są czysto wirtualnie przez oprogramowanie. Tylko lampki z symbolami umieszczone w górnej części wyświetlacza są nadal wykonane jako hardware. Tutaj także informacje nawigacji mogą być wyświetlane w formie 2D i 3D. Wyświetlacz ma przekątną 12,3 cala, rozdzielczość 1.440 x 530 pikseli pozwala na niezwykle precyzyjną graficznie i interaktywną prezentację wszystkich detali. Poszczególne funkcje podstawowe są powiązane z indywidualną interakcją lub grafiką. Grafika ta zmienia się na przykład analogicznie do wybranego trybu napędu (np. tryb E lub GTE). W razie potrzeby możliwe jest włączenie w grafikę informacji takich jak funkcje pojazdu, nawigacji i systemów wspomagających. Kierowca może przenieść na Active Info Display również dane prezentowane na ekranie dotykowym w konsoli środkowej, na przykład zdjęcia z książki adresowej telefonu lub okładki płyt.

Sterowanie klimatyzacją przy użyciu ekranu dotykowego. Poprzeczna listwa ze szczotkowanego aluminium, przebiegająca przez całą szerokość wnętrza, oraz dalsze poziome elementy i oświetlenie Ambiente zdobią obszar poniżej systemu Infotainment i Active Info Display. Podobnie jak system Infotainment, także sterowanie klimatyzacją wnętrza wraz z klimatyzacją siedzeń wykonane jest w formie ekranu dotykowego. Na poziomej płaszczyźnie środkowej konsoli, idealnie dostosowanej pod względem ergonomii do kierowcy, umieszczona jest z lewej strony dźwignia zmiany biegów 6-biegowej DSG, sterowanej „by wire”. Dźwignia, jak joystick, znajduje się zawsze w centralnej pozycji, stopnie R, N i D przełączane są krótkim przesunięciem dźwigni, pozycja P ustawiana jest oddzielnym przyciskiem w dźwigni zmiany biegów. Również po lewej stronie, za dźwignią DSG i optymalnie w zasięgu kierowcy, umieszczony został moduł umożliwiający wybór jednego z profilu jazdy: Onroad, Offroad, Sport i Snow. Moduł ten swoją nowoczesną stylistyką idealnie wkomponowuje się w całościowy obraz wnętrza. Wykonany jest on z elementów tzw. „light pipe” (przezroczyste, wypełnione światłem diodowym) z wyświetlaczem HD. Na środku (między dźwignią DSG a modułem wyboru profilu jazdy oraz zagłębieniami na kubki) znajdują się czarne przyciski ESC, trybu E i trybu GTE oraz aluminiowy przycisk Start/Stop Engine. Z prawej strony dźwigni zmiany biegów, wygodnie w zasięgu kierowcy i pasażera, umieszczono dwa uchwyty na kubki, przesłaniane osłoną w kolorze czarnym Piano.

Panoramiczny rozsuwany dach. W dachu nad konsolą środkową znajduje się kolejna konsola z przyciskami dotykowymi do obsługi panoramicznego szklanego dachu, rolety przeciwsłonecznej i funkcji oświetlenia wnętrza.

Pięć miejsc siedzących i płaska podłoga bagażnika. Siedzenia obszyte są dwukolorową skórą Nappa (także skórą semianilinową). Ciemny kolor Ink Blue podkreśla formę siedzeń, które dzięki kontrastowi kolorystycznemu sprawiają wrażenie siedzeń kubełkowych. Wyprofilowane sportowe fotele gwarantują doskonałe podparcie ciała oraz wysoki poziom komfortu na długich trasach. Skóra na środkowej części siedzeń jest perforowana, a wzór perforacji nawiązuje do aluminiowych pokryw głośników w drzwiach. Tylną kanapę (trzy miejsca siedzące) można składać w stosunku 1/3 do 2/3. Po złożeniu powstaje płaska podłoga bagażnika. Podobnie jak z przodu, także z tyłu w konsoli środkowej znajduje się panel obsługowy klimatyzacji z ekranem dotykowym.

Rear Seat Entertainment. W zagłówki siedzeń wbudowane są uchwyty na tablety. Po zainstalowaniu aplikacji Volkswagena Media Control użytkownicy tabletów otrzymują przez WLAN dostęp do różnych funkcji systemu Infotainment, na przykład radia, wszystkich źródeł multimedialnych oraz nawigacji.

Jeden samochód, wszystkie rodzaje napędu. Cross Coupé GTE pod względem konstrukcyjnym bazuje na opracowanej przez Volkswagena modułowej platformie podłogowej dla samochodów z silnikiem montowanym poprzecznie (MQB). Ta modułowa konstrukcja należy do najbardziej innowacyjnych konstrukcji w przemyśle motoryzacyjnym, bowiem pozwala Volkswagenowi na zastosowanie w poszczególnych modelach nie tylko klasycznych rodzajów napędów (benzynowych i wysokoprężnych), lecz także hybrydowych plug-in, wersji na gaz ziemny oraz zeroemisyjnych (napęd elektryczny i ogniwo wodorowe). Zatem Cross Coupé GTE teoretycznie może być napędzamy wszystkimi rodzajami układów napędowych.

3.6 FSI i dwa silniki elektryczne. Studyjny SUV napędzany jest silnikiem benzynowym V6 o pojemności 3,6 litra i dwoma silnikami elektrycznymi. Sześciocylindrowa jednostka z bezpośrednim wtryskiem (FSI) rozwija moc 206 kW/280 KM i maksymalny moment obrotowy 350 Nm. Dwa silniki elektryczne mają moc 40 kW i moment obrotowy 220 Nm (przedni) oraz 85 kW i 270 Nm (tylny). Silniki te zasilane są baterią litowo-jonową, umieszczoną w tunelu wału Kardana. Pojemność baterii wynosi 14,1 kWh. Całkowita moc systemowa napędu to 265 kW/360 KM. W przypadku poboru całej mocy, Cross Coupé GTE rozwijający prędkość maksymalną 130 mph (209 km/h) przyspiesza do 60 mph (97 km/h) zaledwie w 6 sekund.

Profile jazdy. W Cross Coupé GTE dostępne są następujące profile jazdy zmieniające parametry poszczególnych podzespołów: Onroad (z podprofilami Comfort i Eco), Offroad (z wariantami Rocks, Sludge&Sand i Gravel), Sport i Snow.
Tryby pracy napędu. Jak już wspomniano, Cross Coupé GTE może poruszać się w pięciu różnych, wybieranych intuicyjnie trybach pracy napędu: tryb E, Hybrid, GTE, Offroad i Battery Hold / Battery Charge.

Tryb E (elektryczny). Dzięki baterii litowo-jonowej wbudowanej w tunel środkowy, Cross Coupé GTE może przejechać odległość do 20 mil (32 kilometry) z napędem wyłącznie elektrycznym. W trybie E, włączanym przez kierowcę przyciskiem, o napęd dba tylko silnik elektryczny o mocy 85 kW, zamontowany na tylnej osi. Podczas jazdy z napędem elektrycznym silnik V6 FSI nie pracuje, jest on odłączany od układu napędowego poprzez otwarcie sprzęgła. Gdy poziom naładowania baterii spadnie poniżej określonej wartości lub w grę będą wchodziły inne parametry wymagające dołączenia sześciocylindrowego silnika spalinowego, zostanie on płynnie i w ciągu ułamka sekundy uruchomiony i połączony ponownie z układem napędowym. Za zasilanie silników elektrycznych odpowiedzialna jest bateria litowo-jonowa o pojemności 14,1 kWh. Układ elektroniki mocy, umieszczony w przedniej części komory silnika, zarządza przepływem energii wysokonapięciowej z baterii i do baterii, względnie do silników elektrycznych. Wewnętrzna instalacja elektryczna zasilana jest przez przetwornik DC/DC napięciem 12 V. Bateria ładowana jest z zewnętrznych źródeł energii elektrycznej lub podczas jazdy.

Hybrid. Standardowo model studyjny uruchamiany jest w trybie Hybrid. Cross Coupé GTE jest wtedy klasyczną pełną hybrydą, która przy hamowaniu ładuje baterię przez rekuperację i w zależności od sytuacji automatycznie wykorzystuje silnik FSI i/lub silniki elektryczne. W tym trybie stan naładowania baterii utrzymywany jest na stałym poziomie. Kierowca może także mieć wpływ na poziom naładowania poprzez funkcję Battery-Hold.
„Żeglowanie”. Gdy tylko kierowca zdejmie nogę z pedału przyspieszenia, a bateria jest dostatecznie naładowana, wszystkie silniki zostają odłączone od układu napędowego. Mamy wtedy do czynienia z tzw. żeglowaniem, w którym nie są generowane żadne emisje.

Tryb rekuperacji. Gdy kierowca puści pedał przyspieszenia względnie hamuje, a bateria nie jest dostatecznie naładowana, oba silniki elektryczne pracują jak prądnice i przesyłają energię odzyskaną podczas hamowania do baterii litowo-jonowej. W tym przypadku FSI także jest wyłączony i odłączony od układu napędowego.
Napęd z silnikiem FSI. Jeżeli pracuje tylko silnik benzynowy, napęd przenoszony jest na przednie koła. Dzięki efektywnej technologii sześciocylindrowego silnika z bezpośrednim wtryskiem, Cross Coupé GTE jest bardzo oszczędny także z napędem spalinowym.

GTE. Po wciśnięciu przez kierowcę przycisku GTE, studyjne auto przechodzi w tryb GTE i pokazuje całą swoją dynamikę. Charakterystyki pedału przyspieszenia, przekładni i układu kierowniczego są teraz jeszcze bardziej sportowe. Ponadto w trybie GTE przy „boostowaniu” silnik FSI i silniki elektryczne pracują razem, generując pełną moc systemową i maksymalny systemowy moment obrotowy.

Offroad. Naturalnie w każdym SUVie szczególne znaczenie ma tryb Offroad. Po jego włączeniu napędzane są zawsze wszystkie cztery koła. W tym przypadku i przy niskim poziomie naładowania baterii, przedni silnik elektryczny zasilany energią przez benzynowy V6 FSI pracuje tylko jako prądnica, a tym samym źródło prądu dla elektrycznego silnika przy tylnej osi. Ponieważ energia do napędu tylnej osi przekazywana jest „by wire”, a nie mechanicznie, mówimy o „elektrycznym wale Kardana”. W związku z faktem, że FSI w trybie Offroad napędza tylny silnik poprzez przedni silnik elektryczny, napęd na wszystkie koła działa także przy niskim poziomie naładowania baterii. Zatem także w wersji hybrydowej plug-in, Cross Coupé jest w pełni przydatnym do jazdy terenowej SUVem.

Battery Charge / Battery Hold. Podwójny tryb Battery Hold (poziom naładowania baterii pozostaje niezmieniony), względnie Battery Charge (bateria jest ładowana podczas jazdy) jest aktywowany w podmenu systemu Infotainment. Stosuje się go na przykład wtedy, gdy kierowca zamierza u celu swojej podróży – w mieście – poruszać się tylko w trybie elektrycznym, czyli bez emisji substancji szkodliwych.