Trzy przedsięwzięcia — technologiczna współpraca Mazdy z niemiecką firmą NSU oraz Feliksem Wanklem, która zaowocowała w 1961 r. opracowaniem silnika z wirującym tłokiem, oraz założenie dwóch montowni: w Korei Południowej w 1962 r. i w RPA w 1963 r. — dowiodły, że Mazda może czerpać zyski ze sprzedaży także poza Japonią. W 1965 r. Mazda ponownie rozpoczęła współpracę technologiczną z firmą europejską — tym razem z brytyjską spółką Perkins Services N.V. — a jej celem było opracowanie silnika wysokoprężnego. Podpisano także pierwsze umowy z potencjalnymi indywidualnymi importerami, w celu zorganizowania dystrybucji samochodów Mazdy w Europie Zachodniej.
W porcie w Antwerpii w Belgii uruchomiono pierwszy w Europie dział logistyczny, którego zadaniem było odbieranie samochodów transportowanych statkami z Hiroszimy, ładowanie ich na pociągi lub ciężarówki i wysyłanie w głąb kontynentu. Natomiast w Japonii został otwarty w 1965 r. tor testowy Miyoshi, gdzie przeprowadzane są jazdy próbne nowych samochodów. Rok później uruchomiono montownię samochodów osobowych w Ujina. Wszystko było gotowe, aby rozpocząć pełnowymiarowy eksport aut do Europy.
W 1967 r., swoim pierwszym pełnym roku w Europie, Mazda sprzedała w sumie 2 688 samochodów w trzech krajach. Do 1972 r. liczba ta wzrosła do 50 000 aut sprzedanych w 18 krajach Europy. Przykładowo, w Szwajcarii w 1968 r. firma sprzedała zaledwie 134 samochody, a do 1971 r. sprzedaż powiększyła się do 4 750 sztuk rocznie. W Norwegii wielkość sprzedaży wzrosła w tym samym czasie z 658 do 6 769 sztuk. W 1969 r. Rolf Koch stał się pierwszym niezależnym dystrybutorem marki Mazda w Austrii i sprzedał 181 samochodów; do roku 1971 liczba ta wzrosła do 5 483 sztuk.
Lata 70. XX wieku — Mazda Niemcy odnosi sukces
W 1972 r. firma wysłała Masayukiego Kiriharę do Düsseldorfu w Niemczech, aby założył tam pierwsze krajowe przedstawicielstwo Mazdy na Starym Kontynencie. Odwiedził on firmę NSU już w 1963 r., dynamika kraju odbudowującego się po wojnie — podobnie jak Japonia — była mu więc doskonale znana. Niecały rok po jego przyjeździe świeżo założona firma przeniosła się z małego biura w Düsseldorfie do pustego dwupiętrowego domu w położonym nieopodal Hilden (około 15 km na południe od Düsseldorfu). Pozostałe lata tego dziesięciolecia wypełniło tworzenie sieci dealerskiej w Niemczech.
Mazda Niemcy mogła w pełni polegać na firmie logistycznej z siedzibą w Antwerpii, która od 1967 r. zajmowała się sprowadzaniem samochodów do Europy Zachodniej. Przy pozyskiwaniu inwestorów dla marki Mazda bardzo atrakcyjna okazała się możliwość przetestowania samochodów takich jak Mazda 323, 626 oraz auta sportowego RX-3 z silnikiem rotacyjnym. Jednak dopiero w 1979 r. — w momencie wprowadzenia na rynek Mazdy RX-7 z nowym symbolem marki na masce — Mazda ugruntowała swoją pozycję na niemieckim rynku samochodowym, najbardziej konkurencyjnym w Europie.
„Pod moim nadzorem Mazda zbudowała wizerunek rzetelnego i przystępnego cenowo producenta samochodów” – powiedział Masayuki Kirihara, analizując pierwsze lata marki na Starym Kontynencie. – „Jestem naprawdę dumny z tego, że przyczyniłem się do udanego rozpoczęcia sprzedaży w Europie.”
Lata 80. XX wieku — Ekspansja, katalizator i 24-godzinna obsługa
W ciągu zaledwie siedmiu lat pracownicy Mazdy w Niemczech zbudowali od podstaw dynamiczne przedsiębiorstwo, w którym sprzedaż szła pełna parą. Sportowy kompakt Mazda 323 i rodzinna Mazda 626 zyskały olbrzymią popularność w Niemczech dzięki długiej liście standardowego wyposażenia i konkurencyjnej cenie. W 1980 r. biuro firmy rozrosło się do 100 pracowników i przeniosło do większej siedziby w dzielnicy Hitdorf w Leverkusen, nadreńskim mieście położonym pomiędzy Düsseldorfem a Kolonią. W 1981 r. Mazda otworzyła reprezentacyjne biuro w Brukseli, którego zadaniem była koordynacja importerów i dystrybutorów z krajów europejskich. Rok później firma zatrudniła Ellen Altmann, która jest obecnie dyrektorem ds. zarządzania zasobami ludzkimi i pod koniec bieżącego roku przechodzi na emeryturę.
„W sumie było nas około 160” – wspomina Ellen Altmann – „większość w wieku około 30 lat. Wszyscy nasi przełożeni byli Japończykami. Chodzili na kursy niemieckiego w Instytucie Goethego i mówili w pracy po niemiecku. Pamiętam jak niektórzy moi koledzy pracowali do 11 w nocy z powodu różnicy czasowej między Niemcami i Japonią, gdzie była wtedy szósta rano. Nie było wówczas Internetu, a pierwsze komputery wprowadzono pod koniec lat 80. Pracowaliśmy długo, ale także wspólnie świętowaliśmy każdy rekord sprzedaży”.
Przez resztę lat 80. XX wieku jako podstawę swojej ekspansji Mazda wykorzystywała strategię przystępnych cen, innowacje technologiczne — na przykład jako jeden z pierwszych producentów rozpoczęła sprzedaż samochodów z katalizatorem (1984 r.) — oraz niemieckie przedstawicielstwo jako bazę do rozbudowy europejskiej sieci sprzedaży. W 1988 r. nazwę biura Mazdy w Brukseli zmieniono na Mazda Motor Europe S.A./N.V., przejęło ono też zarząd nad oddziałem w porcie w Antwerpii. W tym samym roku w Hitdorf zbudowano duży magazyn części i Mazda Niemcy uruchomiła 24-godzinny serwis dostaw. Był to logiczny krok, ponieważ sprzedaż Mazdy szybko wzrastała nie tylko w Niemczech, lecz w całej Europie — z około 118 000 sztuk w 1981 r. do 275 000 w 1990 r.
Lata 90. XX wieku — Wprowadzenie na rynek kultowego modelu MX-5 i początek Mazda Motor Europe
Na początku trzeciej dekady obecności w Europie Mazda zaczęła doświadczać pierwszych prawdziwych kłopotów. Mimo historycznego wprowadzenia na rynek modelu MX-5 w 1990 r. i wysokiego popytu na niego, sprzedaż zmalała z powodu braku nowych, wolumenowych modeli. Mimo to Mazda kontynuowała ofensywę w Europie, budując nowy ośrodek badawczy w Oberrusel w Niemczech (1990 r.), a jej samochód z silnikiem rotacyjnym zwyciężył w 24-godzinnym wyścigu Le Mans (1991 r.). W 1992 r. Mazda Niemcy przeniosła się do swojej obecnej siedziby w Hitdorf w Leverkusen. Zatrudnionych w niej było wówczas 450 osób, spośród których jedna trzecia pracowała w magazynie i centrum części położonym w pobliżu głównego budynku.
„Nadal pamiętam, jak świętowaliśmy wmurowanie kamienia węgielnego pod naszą nową siedzibę” – wspomina Ellen Altmann – „Norio Fujimoto, nasz trzeci dyrektor zarządzający, wygłosił przemówienie w języku niemieckim, który znał bardzo dobrze”.
Kiedy otwarto drugie krajowe przedstawicielstwo w Portugalii w 1995 r., celem strategicznym Mazdy stało się rozbudowanie struktury dystrybucji na kluczowych rynkach europejskich. Większość punktów sprzedaży była samodzielnymi przedsiębiorstwami z własnymi magazynami części, pomieszczeniami do przechowywania samochodów i strategiami prowadzenia biznesu. Miało to ulec zmianie. W 1998 r. europejski magazyn części Mazdy został zintegrowany ze strukturami Mazda Motor Europe S.A./N.V., a biuro w Brukseli, które od 1988 r. koordynowało niezależnych dystrybutorów, przeniesiono do Hitdorf w Leverkusen. Krok ten utorował drogę do utworzenia spółki Mazda Motor Europe GmbH, która rozpoczęła działalność jeszcze tego roku z 8 pracownikami, którzy pracowali w tym samym budynku, co Ellen Altmann i jej niemieccy koledzy. Pierwszym prezesem i dyrektorem generalnym został Norweg, Jan A. Brentebraten, w konsekwencji czego w siedzibie firmy język angielski zaczął stopniowo zastępować niemiecki. W tym samym roku w Willebroek w Belgii, niedaleko oddziału portowego Mazdy, założono spółkę Mazda Motor Logistics Europe. Dzięki tym nowym organizacjom u progu trzeciego tysiąclecia Mazda wkroczyła w okres bezprecedensowego rozwoju w Europie.
Ciąg dalszy nastąpi...
